Spis treści
- Opis ogólny
- Zasada działania
- Sprawdzenie i regulacja układu wtryskowego
- Okresowe regulacje i kontrola
- Tabela diagnostyczna
- Specjalne narzędzia
- Zasady bezpieczeństwa
-
Czynności serwisowe i naprawcze
- 23 184 - wymiana filtra powietrza
- 23 213 - regulacja składu mieszanki i wolnych obrotów
- 23 421 - sprawdzenie ciśnienia paliwa
- 23 422 - rozdzielacz paliwa - demontaż i motaż
- 23 424 - regulator termiczny - demontaż i montaż
- 23 426 - wtryskiwacz rozruchowy - demontaż i montaż
- 23 428 - zawór dodatkowego powietrza - demontaż i montaż
- 23 455 - wtryskiwacze - demontaż i montaż
- 23 483 - przewody paliwowe wtryskiwaczy - demontaż i montaż
- 23 534 - pompa paliwa - demontaż i montaż
- 23 538 - akumulator paliwa - demontaż i montaż
- 23 545 - filtr paliwa - demontaż i montaż
- Dane techniczne
Układ wtrysku paliwa K-Jetronic stosowany w Fordach Capri 2.8 V6 to mechaniczny układ o działaniu ciągłym, który zapewnia doprowadzenie precyzyjnie kontrolowanej mieszanki paliwowo-powietrznej do każdego cylindra. W porówaniu do konwencjonalnych systemów gaźnikowych zapewnia lepszą kontrolę składu mieszanki we wszystkich warunkach, co powoduje redukcję emisji spalin, lepsze osiągi oraz większą oszczędność paliwa.
W celu zapewnienia optymalnej wydajności, oszczędności paliwa i niskiej emisji spalin, konieczne jest zapewnienie właściwych procedur naprawczych i regulacyjnych, w połączeniu z odpowiednimi parametrami podanymi w danych technicznych.
Jedynymi elementami układu paliwowego podlegającymi okresowej obsłudze są filtry paliwa i powietrza, które powinny być regularnie wymienane. Kontroli podlega też prędkość obrotowa biegu jałowego oraz skład mieszanki, które w razie potrzeby powinny zostać poddane regulacji.
Rysunek 1 - układ wtrysku paliwa
A - pompa paliwa |
E - rozdzielacz paliwa |
J - wtryskiwacz rozruchowy |
Śruba regulacji składu mieszanki jest fabrycznie zabezpieczona plastikową zaślepką (rysunek 2), którą należy zniszczyć aby uzyskać dostęp do śruby regulacyjnej. Jest to zabezpieczenie przed regulacjami dokonywanymi przez nieupoważnione osoby, wpływającymi na zawartość CO w spalinach, zachowując jednocześnie możliwość regulacji dla autoryzowanego personelu w serwisach. Procedura regulacji jest opisana jako czynność serwisowa 23-213.
Innym elementem układu wtrysku paliwa podlegającym regulacji w przypadku problemów z pracą silnika jest regulator ciśnienia paliwa (rysunek 3). Regulator znajduje się w korpusie rozdzielacza paliwa (element F na rysunku 1). Regulacja ciśnienia polega na dodawaniu lub usuwaniu podkładek regulacyjnych, i jest opisana dalej w procedurze sprawdzenia i regulacji układu.
|
|
Elementy składowe układu wtrysku paliwa można podzielić na trzy główne katagorie:
-
- zbiornik paliwa
- pompa paliwa
- akumulator paliwa
- filtr paliwa
- układ regulacji składu mieszanki i rozdzielacz paliwa
- przepustnica
- wtryskiwacze
- airboxTe elementy działają ciągle gdy silnik jest uruchomiony i stanowią podstawę układu wtrysku paliwa.
-
- regulator termiczny
- zawór powietrza dodatkowego
- wtryskiwacz rozruchowy
- wyłącznik termiczno-czasowy
- impulsatorTe elementy modyfikują skład mieszanki w czasie różnych specyficznych warunków, głównie podczas uruchamiania zimnego silnika oraz jego nagrzewania.
-
- obwód elektryczny
- przekaźnikiElementy te zapewniają zasilanie regulatora termicznego, zaworu dodatkowego powietrza i pompy paliwa. W obwód wbudowany jest też wyłacznik bezpieczeństwa który odcina zasilanie pompy paliwa gdy silnik się zatrzyma (nawet jeśli zapłon jest właczony).
Rysunek 1 przedstawia lokalizację poszczególnych elementów, zaś rysunek 4 przedstawia schemat układu wtrysku paliwa, który będzie pomocą w zrozumieniu jego działania.
Rysunek 4 - schematyczna postać układu wtrysku paliwa
1 - zbiornik paliwa |
5a - rozdzielacz paliwa |
8 - regulator termiczny |
Poszczególne elementy składające się na układ wtrysku paliwa opisane są indywidualnie w dalszej części.
Pompa paliwa jest umieszczona w gumowej osłonie, i przypięta metalową opaską po prawej stronie zbiornika paliwa. Jest to pompa elektryczna typu rolkowego, z zaworem zwrotnym oraz zaworem bezpieczeństwa. Wydajność pompy pozwala na dostarczenie wielokrotnie większej ilości paliwa od wymaganej co pozwala na zachowanie stałego ciśnienia zasilania paliwem w każdych warunkach pracy silnika. |
|
Zasada działania: Paliwo jest pobierane poprzez rolki pompy i przepływa naokoło uzwojenia silnika elektrycznego, do zaworu zwrotnego (rysunek 6). Pomimo że paliwo przepływa wokół silnika elektrycznego, nie ma możliwości zapłonu ponieważ we wnętrzu pompy nie ma warunków do stworzenia palnej mieszanki. |
|
Zawór bezpieczeństwa zaprojektowany jest tak, aby zapobiegać powstaniu nadmiernego ciśnienia w przypadku np. zatkania odpływowego przewodu paliwowego. Zawór powoduje przepływ paliwa z rolek pompy z powrotem do komory wlotowej (rysunek 7). |
|
Akumulator paliwa jest przykręcony do spodniej części podłogi, z przodu przed zbiornikiem paliwa (rysunek 8). Akumulator pełni dwie funkcje: redukuje zjawiska falowe w przepływie paliwa spowodowane przez pompę paliwa, co stabilizuje przepływ paliwa przy konkretnym ciśnieniu roboczym, oraz po drugie, powoduje utrzymanie odpowiedniego ciśnienia paliwa w układzie po wyłączeniu silnika. Utrzymanie ciśnienia w układzie jest konieczne ze względu na uniknięcie zapowietrzenia układu zasilania, co może powodować trudności w uruchomieniu gorącego silnika. |
|
Zasada działania: W momencie uruchomienia zimnego silnika paliwo przepływa przez akumulator, otwiera zawór i naciska na membranę pokonując opór sprężyny. Płytka oporowa znajdująca się przy wlocie paliwa eliminuje pulsację paliwa spowodowaną przez działanie pompy paliwa. Po wyłaczeniu silnika ciśnienie paliwa jest utrzymywane przez działanie membrany i jej sprężyny, które tłoczą paliwo do dalszej części układu, utrzymując tym samym ciśnienie (rysunek 9). |
|
Filtr znajduje się w komorze silnika na wierzchu lewego nadkola (rysunek 10). Filtr składa się z dwóch części, w tym jednej dokładnego oczyszczania, co zapewnia absolutną czystość paliwa dostarczanego do dalszej części układu wtryskowego. Jako że filtr składa się z dwóch różnych części i istotny jest kierunek przepływu paliwa przez filtr, wlot i wylot paliwa mają różną wielkość co zapobiega niewłaściwemu montażowi filtra. |
|
(d) układ regulacji składu mieszanki i rozdzielacz paliwa
Układ regulacji składu mieszanki i rozdzielacz paliwa jest głównym i najbardziej skomplikowanym elementem układu wtryskowego. Z tego powodu opis tego elementu jest podzielony na 4 części:
1. Tarcza spiętrzająca i tłok sterujący |
|
Zasada działania: Gdy silnik nie pracuje tarcza spiętrzająca znajduje się w pozycji wyjściowej (element B, rysunek 13) a tłok sterujący znajduje się w najniższym położeniu odcinając dopływ paliwa do wtryskiwaczy. |
Rysunek 13 - tarcza spiętrzająca i tłok sterujący (silnik nie pracuje) |
Podczas biegu jałowego silnika powietrze przepływające przez przepływomierz podnosi tarczę, co z kolei doprowadza do podniesienia tłoka pozwalając na przepływ paliwa wkoło tłoka i dalej do wtryskiwaczy (rysunek 14). |
|
W momencie zwiększania obrotów silnika ilośc przepływającego powietrza również się zwiększa, co powoduje podnoszenie się tarczy spiętrzającej. To powoduje dalsze podnoszenie się tłoka i zwiększanie ilości paliwa doprowadzonego do wtryskiwaczy (rysunek 15). Kanał powietrza jest odpowiednio ukształtowany aby zapewnić właściwe położenie tarczy spiętrzającej, tłoka, i tym samym prawidłowy skład mieszanki przy zmiennych warunkach pracy silnika. |
|
Rozdzielacz paliwa reguluje ilość paliwa dotarczanego do wtryskiwaczy i zapewnia równy dopływ paliwa do każdego z sześciu cylindrów. Obudowa rozdzielacza składa się z dwóch części przedzielonych cienką stalową membraną. W górnej częśsi odlane są wyloty paliwa prowadzące bezpośrednio do wtryskiwaczy. Elementy rozdzielacza paliwa to regulator ciśnienia paliwa, tłok sterujący, tuleja tłoka sterującego i zawór regulatora ciśnienia. Tuleja tłoka sterującego ma w górnej części sześć symetrycznych otworów (każdy odpowiadający 1 cylindrowi) które w zależności od położenia tłoka regulują ilośc paliwa doprowadzanego do wtryskiwaczy. Tuleja posiada też dwie uszczelki (typu o-ring) oraz filterek dokładnego oczyszczania. |
|
Dla właściwego działania układu wtryskowego konieczne jest dostarczenie identycznej ilości paliwa do każdego cylindra, co oznacza konieczność utrzymania stałego ciśnienia paliwa na wylotach z rozdzielacza paliwa.
Gdyby paliwo było podawane do wtryskiwaczy bezpośrednio z otworów tuleji tłoka sterującego układ nie działałby prawidłowo. Np. podczas gwałtownego dodania gazu (i przemieszczenia tłoka z pozycji dolnej do górnej) ciśnienie paliwa podawanego do wtryskiwaczy wzrosło by znacznie. Zapobiegają temu zawory regulacji ciśnienia, po jednym dla każdego wtryskiwacza. Są one umiejscowione pomiędzy otworami tuleji tłoka sterującego a kroćcami wylotowymi do wtryskiwaczy.
Zawór różnicowy ciśnienia paliwa (rysunek 17) składa się z górnej i dolnej komory oraz cienkiej stalowej membrany. Działanie zaworu jest następujące:
Rysunek 17 - zawór różnicowy ciśnienia paliwa i tłok sterujący
(pokazane są dwa zawory, całość składa się z sześciu zaworów)
A - wlot paliwa |
C - sprężyna |
E - wylot paliwa do wtryskiwacza |
Podczas normalnej pracy ciśnienie w górnej komorze jest utrzymywane na poziomie o 0,1 bara poniżej ciśnienia w dolnej komorze. Różnicę ciśnień powoduje sprężyna oddziałująca na membranę. Po uruchomieniu silnika i w czasie jego pracy na biegu jałowym, tłok sterujący podnosi się ku górze. Dzieje się tak dzięki ruchowi tarczy spiętrzającej, unoszącej się w wyniku ssania powietrza przez silnik i powstania podciśnienia. Ruch tłoka ku górze pozwala na przepływ paliwa do górnej komory. Ciśnienie w górnej komorze wzrasta i membrana jest wypychana na dół otwierając przepływ paliwa do wtryskiwaczy (rysunek 18). Ruch membrany stabilizuje się w momencie osiągnięcia różnicy ciśnienia miedzy komorami równej 0,1 bar. |
|
Podczas zwiększania prędkości obrotowej silnika tłok sterujący przesuwa się ku górze pozwalając na przepływ coraz większej ilości paliwa do górnej komory. Membrana porusza sie w dół do momentu uzyskania różnicy ciśnień równej 0,1 bar, co powoduje zwiększanie przelotu paliwa do wtryskiwaczy (rysunek 19). |
|
Regulator ciśnienia paliwa znajduje się w korpusie rozdzielacza paliwa i składa się z zaworu iglicowego, sprężyny i pokładek regulacyjnych. UWAGA: procedura regulacji opisana jest w części dotyczącej sprawdzenia i regulacji układu. Regulator ciśnienia paliwa pracuje w obwodzie powrotu paliwa do zbiornika pozwalając na powrót mniejszej lub większej ilości paliwa, co powoduje utrzymywanie ciśnienia paliwa na określonym poziomie. Zasada działania: Paliwo pompowane jest ze zbiornika paliwa do dolnej komory w rozdzielaczu, stąd paliwo trafia do regulatora ciśnienia, a stąd z powrotem do zbiornika paliwa, zamykając główny obwód paliwa (rysunek 20). |
|
Wyłącznik bezpieczeństwa (rysunek 21) ma za zadanie odciąć zasilanie układu wtryskowego w przypadku gdy tarcza spiętrzająca znajduje się w położeniu spoczynkowym, nawet gdy zapłon jest włączony. Przykładowo, w razie wypadku i uszkodzenia przewodów paliwowych zasilanie pompy paliwa zostanie odcięte przez wyłącznik bezpieczeństwa, co nie pozwoli na przepływ paliwa przez układ wtryskowy, i ewentualny wyciek. |
|
Zasada działania: Wyłącznik znajduje się pod tarczą spiętrzającą (rysunek 22) i jest połączony z jednym z dwóch przekaźników. Obwód elektryczny układu wtryskowego jest opisany w dalszej części. W momencie zgaśnięcia silnika tarcza spiętrzająca wraca do pozycji spoczynkowej, zamykając obwód wyłacznika. Uruchamia on przekaźnik który z kolei odcina zasilanie całego układu, w tym także pompy paliwa zatrzymując przepływ paliwa przez układ wtryskowy. |
|
Przepustnica (rysunek 23) znajduje się w kanale powietrznym między przepływomierzem a airboxem. Przepustnica jest zrealizowana w postaci prostej uchylnej płytki umieszczonej w torze powietrza, sterowanej cięgnem połączonym z pedałem gazu. Przepustnica jest zawsze minimalnie otwarta co nie pozwala jej na zacięcie się w kanale powietrznym w wyniku kurczenia się obudowy w momencie schładzania się silnika. |
|
Regulator prędkości obrotowej biegu jałowego znajduje się w obudowie przepustnicy, i składa się ze śruby zamontowanej w dopływie powietrza. Powietrze omija przepustnicę bypassem w którym znajduje się śruba regulacyjna. Stopień wkręcenia śruby ustala ilość przepływającego powietrza przez bypass, ustalając tym samym prędkość obrotową biegu jałowego (rysunek 24). |
|
Wtryskiwacze (rysunek 25), po jednym na każdy cylinder, znajdują się w kolektorze dolotowym w pobliżu każdego z zaworów ssących. Przymocowane są specjalnie ukształtowanymi obejmami i uszczelnione w kolektorze o-ringami. Wtryskiwacze otwierają się przy ciśnieniu około 3,3 bar i pozostają cały czas otwarte podczas pracy silnika. |
|
Airbox (rysunek 26) jest przykręcony nad kolektorem dolotowym i kieruje powietrze z przepływomierza do poszczególnych cylindrów. |
|
Powyższe elementy stanowią zasadniczy układ wtrysku. Pozostałe elementy układu są wykorzystywane tylko do modyfikacji składu mieszanki podczas pracy silnika w specyficznych warunkach, jak np. uruchamianie zimnego silnika i jego nagrzewanie.
Podsumowując, paliwo przepływa ze zbiornika przez pompę, akumulator paliwa i filtr do rozdzielacza paliwa. Dalej płynie przez otwory w tulei tłoka sterującego, przez zawory różnicowe ciśnienia do poszczególnych wtryskiwaczy.
Powietrze przepływa przez filtr, przepływomierz i przepustnicę do airboxu. Tu rozdziela się do każdego z cylindrów, mija wtryskiwacze stale rozpylające paliwo, porywając rozpylone paliwo do środka cylindra.
Rysunek 27 - wtrysk paliwa - przepływ powietrza i paliwa
1 - zbiornik paliwa |
5 - układ regulacji składu mieszanki |
6 - przepustnica |
Pomocnicze elementy układu wtryskowego
Poniżej wymienione elementy nie stanowią głównej części układu wtryskowego, ale są niezbędne w celu zapewnienia łatwego uruchamiania silnika, zapewnienia dobrych właściwości jezdnych w czasie rozgrzewania się silnika i przy pełnym obciążeniu silnika:
- regulator termiczny,
- zawór dodatkowego powietrza,
- wtryskiwacz rozruchowy,
- wyłącznik termiczno-czasowy,
- moduł impulsatora.
Zasada działania tych elementów jest opisana w dalszej części.
Regulator znajduje się z przodu silnika (rysunek 28). Składa się z bimetalowej blaszki, membrany podciśnieniowej i zaworu sterującego. Funkcją regulatora jest wzbogacanie mieszanki w czasie nagrzewania się silnika, oraz w czasie normalnej pracy w zależności od podciśnienia panującego w kolektorze dolotowym. |
|
Zasada działania: Jak opisano wcześniej, ciśnienie sterujące oddziałuje na górną powierzchnię tłoka sterującego w rozdzielaczu paliwa stabilizując jego pracę. Gdy silnik jest zimny lub pracuje pod pełnym obciążeniem regulator termiczny zmniejsza ciśnienie sterujące pozwalając tarczy przepływomierza na uniesienie się wyżej, tym samym pozwalając tłokowi sterującemu na jednoczesne podniesienie się i otwarcie większego przelotu paliwa do wtryskiwaczy a co za tym idzie wzbogacenie mieszanki. Regulator redukuje ciśnienie sterujące przez zawór upuszczający paliwo naciskające na tłok sterujący z powrotem do zbiornika paliwa, poprzez regulator ciśnienia. Rysunek 29 przedstawia sytuację gdy silnik jest zimny i zawór regulatora jest otwarty, pozwalając na powrót paliwa do zbiornika poprzez regulator ciśnienia paliwa. |
|
Regulator termiczny zmniejsza ciśnienie sterujące poprzez częściowe lub całkowite otwieranie zaworu umieszczonego w górnej jego części. Zawór jest sterowany dwoma niezależnymi elementami: bimetalową blaszką która otwiera zawór podczas nagrzewania się silnika oraz membraną która otwiera zawór podczas pełnego obciążenia silnika. |
|
1. Bimetalowa blaszka Blaszka jest ogrzewana z dwóch źródeł - rzeczywistej temperatury silnika przekazywaną przez obudowę regulatora oraz uzwojeniem grzejnym nawiniętym naokoło blaszki. Gdy bimetal jest zimny, blaszka bimetalu otwiera zawór, pokonując opór sprężyny, pozwalając paliwu przepływać z powrotem do zbiornika (rysunek 30). Po osiągnięciu przez silnik normalnej temperatury roboczej blaszka nagrzewa się i odkształca pozwalając sprężynie na zamknięcie zaworu (rysunek 31). |
|
2. Membrana podciśnieniowa W czasie normalnej pracy podciśnienie z kolektora dolotowego jest doprowadzone do regulatora termicznego i działa na górną powierzchnię membrany. Mały otwór w obudowie regulatora zapewnia stałe ciśnienie atmosferyczne poniżej membrany. Membrana ciągnięta przez podciśnienie pokonuje opór sprężyny i powoduje zamknięcie zaworu, zapewniając tym samym normalne ciśnienie sterujące na tłoku w rozdzielaczu paliwa. Przy pełnym obciążeniu silnika podciśnienie w kolektorze spada prawie do zera co pozwala sprężynie na przesunięcie membrany w dół, co z kolei powoduje otwarcie zaworu, spadek ciśnienia sterującego tłokiem w rozdzielaczu paliwa, i wzbogacenie mieszanki płynącej do silnika. |
|
(b) Zawór dodatkowego powietrza
Zawór dodatkowego powietrza znajduje się w przedniej części airboxu (rysunek 33) i składa sie z płytki odcinającej przepływ powietrza oraz bimetalowej blaszki z nawiniętym uzwojeniem grzejnym. Ja już wcześniej wyjaśniono, regulator termiczny wzbogaca mieszankę gdy silnik jest zimny. Jednak wzbogacenie mieszanki nie zmienia prędkości obrotowej biegu jałowego, która pozostawiona na wartości roboczej mogłaby powodować gaśnięcie silnika. Zadaniem zaworu dodatkowego powietrza jest zapewnienie dopływu dodatkowej ilości powietrza do silnika podczas biegu jałowego przy zimnym silniku. |
|
Zasada działania: Po uruchomieniu zimnego silnika powietrze pobierane jest z głównego dolotu powietrza, tuż sprzed przepustnicy (rysunek 34). Powietrze omija przepustnicę i przez otwarty zawór powietrza dodatkowego dostaje się w pobliże wtryskiwacza rozruchowego. Podczas nagrzewania się silnika bimetalowa blaszka odkształca się zamykając zawór, blokując dalszy przepływ dodatkowego powietrza. |
|
Rysunek 35 przedstawia położenie płytki przy zimnym i gorącym silniku. Przy zimnym silniku bimetalowa blaszka przesuwa płytkę pokonując opór sprężyny i otwiera przelot. Po nagrzaniu bimetal odkształca się pozwlając sprężynie na przesunięcie płytki i zamknięcie przelotu. Bimetal jest ogrzewany z dwóch źródeł: pierwsze to rzeczywista temperatura silnika przekazywana na zawór przez obudowę, drugie to uzwojenie grzejne nawinięte wokół blaszki. |
|
Układ wtryskiwacza rozruchowego
Układ wtryskiwacza rozruchowego składa się z trzech głównych elementów: uruchamianego elektrycznie wtryskiwacza rozruchowego, wyłącznika termiczno-czasowego i modułu impulsatora. Układ jest odpowiedzialny za wzbogacenie mieszanki podczas uruchamiania zarówno zimnego jak i gorącego silnika. Podczas uruchamiania zimnego silnika wtryskiwacz rozruchowy pracuje w sposób ciągły przez ściśle ustalony okres czasu kontrolowany wyłącznikiem termiczno-czasowym. Podczas uruchamiania gorącego silnika wtryskiwacz pracuje cyklicznie i jest sterowany modułem impulsatora. |
|
Wtryskiwacz znajduje się na airboxie (rysunek 36) i składa się z elektromagnesu, zaworu iglicowego i dyszy. Podczas normalnej pracy silnika sprężyna dociska ruchome części wtryskiwacza do zaworu zamykając go. Podczas rozruchu włączone zasilanie elektromagnesu pokonuje opór sprężyny otwierając zawór. Paliwo przepływa do dyszy gdzie jest rozpylane do wnętrza airboxu (rysunek 37). |
|
(d) Wyłącznik termiczno-czasowy
Wyłącznik termiczno-czasowy znajduje się w układzie chłodzenia w pobliżu regulatora termicznego (rysunek 38). Składa się on z bimetalowej blaszki, styków oraz podwójnego uzwojenia grzejnego. Wyłącznik steruje wtryskiwaczem rozruchowym podając na niego masę gdy silnik jest zimny (styki złączone), pozwalając tym samym na pracę wtryskiwacza, lub rozwierając obwód, wyłączając wtryskiwacz. Bimetal jest ogrzewany przez dwa uzwojenia grzejne, jedno podłączane do masy przez styki, drugie podłączone do masy przez obudowę. |
|
Układ wtryskiwacza rozruchowego - zimny silnik Wtryskiwacz rozruchowy jest zasilany z elektromagnesu rozrusznika. W czasie rozruchu silnika zasilanie wtryskiwacza kluczowane jest na styku B wyłącznika termiczno-czasowego na rysunku 39. Przy uruchamianiu zimnego silnika styk w wyłączniku termiczno-czasowym jest zwarty, i prąd płynie przez obwód, włączając wtryskiwacz rozruchowy. UWAGA: zasilanie do obwodu jest pobierane z elektromagnesu rozrusznika, aby zapewnić działanie wtryskiwacza rozruchowego tylko w czasie gdy pracuje rozrusznik. W tym samym czasie zasilanie doprowadzone jest do styku C wyłącznika termiczno-czasowego na rysunku 39, co powoduje nagrzewanie się bimetalu w wyłączniku. Po odpowiednim czasie bimetal nagrzewa się na tyle, że odkształcając się powoduje rozwarcie styku w wyłączniku, co powoduje wyłączenie wtryskiwacza rozruchowego. W normalnych okolicznościach silnik powinien już pracować, jednak jeżeli rozrusznik pracuje dalej, zasilanie jest ciągle doprowadzane do drugiego uzwojenie grzejnego w wyłączniku termiczno-czasowym, omijając rozwarte już styki, i zamykając obwód do masy przez obudowę wyłącznika. Zapewnia to utrzymanie styków w pozycji rozwartej, i zapobiega zalaniu silnika nadmiarem paliwa. Po osiągnięciu przez silnik temperatury roboczej, bimetal w wyłączniku termiczno-czasowym jest ogrzewany przez obudowę cieczą płynącą w układzie chłodzenia, utrzymując styki w pozycji rozwartej. |
|
Aby polepszyć rozruch gorącego silnika w skład obwodu wtryskiwacza rozruchowego wchodzi moduł impulsatora, którego zadaniem jest okresowe włączanie wtryskiwacza w czasie pracy rozrusznika. Moduł impulsatora znajduje się pod deską rozdzielczą od strony kierowcy (rysunek 40). Podłączony jest do układu zgodnie ze schematem na rysunku 41. Tak jak i wyłącznik termiczno-czasowy, impulsator jest zasilany z elektromagnesu rozrusznika dzięki czemu pracuje on tylko podczas rozruchu silnika. W czasie gdy moduł impulsatora jest zasilany, powoduje on zwieranie i rozwieranie styku załączającego wtryskiwacz rozruchowy, impulsowo włączając i wyłączając wtryskiwacz. Jak już wcześniej wyjaśniono, po osiągnięciu przez silnik normalnej temperatury roboczej bimetal w wyłączniku termiczno-czasowym rozwiera styki obwodu wtryskiwacza rozruchowego. Wtedy impulsator zapewnia drugi styk zamykający obwód. Impulsator przemiennie zamykając i otwierając obwód zasilania wtryskiwacza rozruchowego powoduje jego cykliczną pracę. |
|
Poniższy rysunek 43 przedstawia kompletny schemat elektryczny układu wtryskowego. Następne rysunki 44-47 przedstawiają układ podczas pracy w róznych warunkach.
Rysunek 43 - schemat elektryczny układu wtrysku paliwa
1 - akumulator |
B - przekaźnik zasilania |
F - wyłącznik bezpieczeństwa |
Rysunek 44 - aktywne elementy układu podczas rozruchu - zimny silnik
1 - akumulator |
B - przekaźnik zasilania (zwarty) |
F - wyłącznik bezpieczeństwa (zwarty) |
Zasilanie trafia ze stacyjki (styk 3) przez przekaźnik A do wyłącznika bezpieczeństwa F, który zamyka obwód do masy. Zamknięty obwód włącza przekaźnik A. W czasie pracy rozrusznika zasilanie trafia na styk 2, i dalej przez przekaźnik A do przekaźnika B, który zostaje włączony. Włączenie przekaźnika B powoduje dopływ zasilania z akumulatora (styk 1) do regulatora termicznego C, zaworu powietrza dodatkowego D i pompy paliwa E. Zasilanie z elektromagnesu rozrusznika również trafia na wyłącznik termiczno-czasowy G i wtryskiwacz rozruchowy H.
Rysunek 45 - aktywne elementy układu podczas rozruchu - silnik gorący
1 - akumulator |
A - główny przekaźnik sterujący (zwarty) |
F - wyłącznik bezpieczeństwa (zwarty) |
Przy starcie gorącego silnika, bimetale w regulatorze termicznym, zaworze powietrza dodatkowego i wyłączniku termiczno-czasowym są wszystkie rozwarte, i odpowiednie obwody są odłączone, zapewniając że nadmiernie wzbogacona mieszanka nie trafia do silnika. Jednak aby zapewnić dobry start silnika, moduł impulsatora jest zasilany ze styku rozrusznika, powodując impulsowe włączanie wtryskiwacza rozruchowego w czasie pracy rozrusznika. Zasilanie ze styku 2 trafia do wtryskiwacza rozruchowego E, i obwód zamykany jest do masy przez moduł impulasatora J.
Rysunek 46 - schemat układu podczas rozruchu - praca w normalnych warunkach
1 - akumulator |
A - główny przekaźnik sterujący (rozwarty) |
D - zawór dodatkowego powietrza |
W czasie pracy silnika, tarcza przepływomierza jest uniesiona do góry, co rozłącza wyłącznik bezpieczeństwa F, i odcina obwód zasilania przekaźnika A. Wyłączony przekaźnik A doprowadza zasilanie ze stacyjki 3 do przekaźnika B, który zostaje włączony. Włączony przekaźnik B doprowadza zasilanie do regulatora termicznego C, zaworu powietrza dodatkowego D i pompy paliwa E.
Rysunek 47 - schemat układu podczas rozruchu - silnik zatrzymany, zapłon włączony
1 - akumulator |
A - główny przekaźnik sterujący (zwarty) |
|
Przy zatrzymanym silniku tarcza przepływomierza jest w pozycji spoczynkowej, powodując zamknięcie obwodu przez wyłącznik bezpieczeństwa, i tym samym włączenie przekaźnika A w obwodzie zasilanym ze stacyjki 2. Włączenie przekaźnika A powoduje odłączenie zasilania od przekaźnika B, który z kolei odcina zasilanie od całego układu, razem z pompą paliwa.
Sprawdzenie i regulacja układu wtryskowego
Przed sprawdzeniem układu wtrysku paliwa, silnik musi być dokładnie wyregulowany (luz zaworowy i kąt wyprzedzenia zapłonu).
Procedura testowa opisana poniżej obejmuje wszystkie testy, i jest całkowicie kompletna. Jednak w praktyce, zakres przeprowadzanych testów zależy od typu usterki.
Przy pracach nad układem wtrysku paliwa konieczne jest zachowanie absolutnej czystości. Dlatego końcówki przewodów paliwowych należy dokładnie wyczyścić przed demontażem i zawsze stosować nowe uszczelki przy montażu.
Jeśli usterki dotyczą wszystkich warunków pracy silnika, zarówno w czasie rozgrzewania jak i przy temperaturze roboczej, należy najpierw przeprowadzić testy podstawowych elementów składowych układu. Jeśli problemy dotyczą jedynie startu silnika lub właściwości jezdnych w czasie rozgrzewania się silnika, urządzenia pomocnicze układu wtryskowego powinny zostać sprawdzone w pierwszej kolejności.
Potrzebne narzędzia specjalne:
- ciśnieniomierz - narzędzie nr 23 011
- termometr
Procedura:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Co określony czas sprawdzone powinny zostać następujące elementy, i poddane wymianie lub regulacji, zależnie od potrzeby:
- Sprawdzić, i jeśli potrzeba to wyregulować obroty jałowe silnika i skład mieszanki, zgodnie z opisem czynności serwisowej nr 23 213.
- Wymienić filtr powietrza zgodnie z opisem czynności serwisowej nr 23 184.
- Wymienić filtr paliwa zgodnie z opisem czynności serwisowej nr 23 545.
UWAGI:
- Używając tej tabeli założyć należy, że ogólny stan silnika jest satysfakcjonujący, i układ zapłonowy jest poprawnie wyregulowany.
- Zakłada się również, że układ elektryczny, włączając w to obwód wyłącznika bezpieczeństwa, został sprawdzony.
- Dla dokładnej diagnozy ważne jest przeprowadzenie testów opisanych w procedurze sprawdzenia i regulacji układu, zanim podejrzane elementy zostaną wymienione.
1. | Silnik nie zapala (zimny) |
||||||||||||||
2. | Silnik nie zapala (gorący) |
||||||||||||||
3. | Silnik ciężko zapala (zimny) |
||||||||||||||
4. | Silnik ciężko zapala (gorący) |
||||||||||||||
5. | Nieregularne wolne obroty podczas rozgrzewania silnika (wstrząsy) |
||||||||||||||
6. | Nieregularne wolne obroty przy gorącym silniku |
||||||||||||||
7. | Strzały w kolektor ssący |
||||||||||||||
8. | Strzały w wydech |
||||||||||||||
9. | Wypadające zapłony w czasie jazdy |
||||||||||||||
10. | Słaba dynamika silnika |
||||||||||||||
11. | Engine runs 'on' |
||||||||||||||
12. | Duże zużycie paliwa |
||||||||||||||
13. | Zbyt wysoki poziom CO przy wolnych obrotach |
||||||||||||||
14. | Zbyt niski poziom CO przy wolnych obrotach |
||||||||||||||
15. | Wolne obroty nie dają się wyregulować (zbyt wysokie) | ||||||||||||||
problem (pionowo) / przyczyna (poziomo) | |||||||||||||||
X | X | 1. Pompa paliwa nie działa | |||||||||||||
X | 2. Luźny styk na pompie paliwa | ||||||||||||||
X | X | X | 3. 'zimne' ciśnienie sterujące poza zakresem | ||||||||||||
X | X | X | X | X | X | 4. 'gorące' ciśnienie sterujące zbyt wysokie (po rozgrzniu silnika) | |||||||||
X | X | X | X | X | X | X | 5. 'gorące' ciśnienie sterujące zbyt niskie (po rozgrzniu silnika) | ||||||||
X | X | X | X | 6. zawór powietrza dodatkowego nie zamyka się | |||||||||||
X | X | X | 7. zawór powietrza dodatkowego nie otwiera się | ||||||||||||
X | X | 8. wtryskiwacz rozruchowy nie działa | |||||||||||||
X | X | X | X | X | X | X | X | 9. wtryskiwacz rozruchowy leje | |||||||
X | 10. ciśnienie zasilania poza tolerancją | ||||||||||||||
X | X | X | X | 11. tarcza spiętrzająca leży zbyt głęboko w położeniu spoczynkowym | |||||||||||
X | X | X | X | X | X | X | X | 12. tarcza spiętrzająca i/lub tłok sterujący nie porusza się swobodnie | |||||||
X | X | X | X | X | X | X | X | X | 13. nieszczelność podciśnienia | ||||||
X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 14. wycieki w układzie wtrysku | |||||
X | X | X | X | X | 15. nieszczelny zawór wtryskiwaczy, zbyt niskie ciśnienie otwarcia | ||||||||||
X | X | X | X | X | X | X | 16. mieszanka zbyt bogata (wolne obroty) | ||||||||
X | X | X | X | X | X | 17. mieszanka zbyt uboga (wolne obroty) | |||||||||
X | 18. przepustnica nie zamyka się całkowicie | ||||||||||||||
X | X | 19. wyłącznik termiczno-czasowy nie zamyka się | |||||||||||||
X | X | 20. impulsator nie działa |
Narzędzie | Nazwa narzędzia |
wskaźnik ciśnienia | |
adaptery wskaźnika ciśnienia |
W czasie napraw układu paliwowego w samochodzie łatwo o beztroskę przy obchodzeniu się z paliwem, szczególnie przy opróżnianiu baku. Ryzyko z tym związane nie powinno zostać zlekceważone. Poniższe informacje to zestaw podstawowych środków ostrożności, które należy podjąć w celu bezpiecznego obchodzenia się z paliwem, jak również wskazówki dotyczące innych zagrożeń.
- Odłączyć akumulator w czasie przeprowadzania napraw układu paliwowego, z pominięciem zadań wymagających włączenia zapłonu.
- Opróżnianie baku należy zawsze przeprowadzać na otwartym powietrzu, w miejscu bez potencjalnych źródeł zapłonu. Jeśli to nie jest możliwe, umieścić stosowne znaki ostrzegawcze wkoło samochodu na czas opróżniania baku.
- Zawsze pod ręką powinna znajdować się stosowna gaśnica.
- Bak należy opróżniać przy użyciu stosownej pompy, nie zaś odłączając rurę wylotową.
- Upewnić się, że w pobliżu nie ma źródeł otwartego ognia lub innych źródeł zapłonu (np. sprzęt spawalniczy). Minimalny dystans do takich źródeł to 7 metrów od samochodu w czasie opróżniania baku.
- Nie opróżniać baku nad kanałem. Opary paliwa są cięższe od powietrza, i w czasie opróżniania baku zgromadzą się w dolnej części kanału. Dotyczy to również czyszczenia komór gaźnika i pomp paliwa, gdyż już nawet tak małe ilości paliwa mogą wytworzyć wystarczającą ilość oparów stwarzających zagrożenie.
- Bak należy opróżniać do szczelnie zamykanego, dobrze oznakowanego zbiornika. Są na rynku dostępne specjalnie do tego celu przeznaczone zbiorniki, wyposażone w obwody wentylacyjne i dławiące ogień.
- Po opróżnieniu baku do zbiornika, nie należy go pozostawiać w pomieszczeniu roboczym. Paliwo powinno być przechowywane wyłącznie w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu, spełniających odpowiednie wymagania.
- Po opróżnieniu baku z paliwa, w baku nadal pozostają opary paliwa. Taki stan zbiornika jest nawet bardziej niebezpieczny niż bak pełen paliwa, i środki ostrożności związane z źródłami zapłonu powinny być w dalszym ciągu bardzo ściśle przestrzegane.
- W wielu samochodach przewód paliwowy jest podłączony do wylotu z baku za pomocą metalowych opasek zaciskowych, w celu zapewnienia szczelnego połączenia. Opaski należy zdemontować przed odłączeniem przewodów paliwowych. Dzięki temu zapobiegnie się zapłonowi oparów paliwa w baku w razie gdyby metalowe narzędzie w kontakcie z metalową opaską spowodowało iskrę.
-
W żadnym wypadku nie wolno przeprowadzać napraw baku z użyciem źródeł
ciepła, dopóki bak nie zostanie zabezpieczony. Są dwie główne metody
zabezpieczenia baku:
-
Parowanie
Z baku należy usunąć korek wlewu i czujnik poziomu paliwa wraz ze smokiem zasysającym paliwo. Bak należy możliwie dokładnie opróżnić z paliwa. Następnie bak należy poddać działaniu pary wodnej o niskim ciśnieniu przez przynajmniej dwie godziny. Bak należy tak umiejscowić, aby umożliwić swobodny wypływ skraplającej się wewnątrz wody, która jednocześnie wypłucze wszelkie osady i zanieczyszczenia. -
Gotowanie
Podobnie jak przy parowaniu, z baku usunąć korek wlewu, czujnik poziomu i układ pobierania paliwa, oraz możliwie dokładnie opróżnić go z paliwa. Następnie zanurzyć bak całkowicie w gotującej się wodzie zawierającej skuteczny alkaliczny środek odtłuszczający, albo detergent, napełniając dokładnie wnętrze baku. Gotować bak przynajmniej przez dwie godziny.
-
Parowanie
- Jako dodatkowy środek bezpieczeństwa baki powinny mieć przyklejone naklejki informacyjne "OPARY PALIWA !" natychmiast po wymontowaniu ich z samochodu. Po zabezpieczeniu baku przez parowanie lub gotowanie informację o tym wraz z datą należy umieścić na baku.
Czynności serwisowe i naprawcze
23 184 - wymiana filtra powietrza
Demontaż:
Montaż:
|
|
23 213 - regulacja składu mieszanki i wolnych obrotów
Potrzebne narzędzia specjalne:
- obrotomierz
- miernik CO
- klucz imbusowy 3 mm - minimum 100mm długości
Procedura regulacyjna:
|
|
UWAGA: zwykle podczas normalnej regulacji (silnik w pełni sprawny) nie ma potrzeby regulacji poziomu CO. Jeśli jednak wartość CO jest niewłaściwa należy ją wyregulować zgodnie z poniższym opisem.
|
|
|
|
23 421 - sprawdzenie ciśnienia paliwa
Potrzebne narzędzia specjalne:
- ciśnieniomierz - narzędzie nr 23 011
- termometr
W celu pełnego sprawdzenia dwóch układu ciśnienia paliwa należy dokonać czterech odczytów w następujących warunkach:
a) ciśnienie sterujące - silnik zimny,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23 422 - rozdzielacz paliwa - demontaż i motaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
|
|
23 424 - regulator termiczny - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
23 426 - wtryskiwacz rozruchowy - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
23 428 - zawór dodatkowego powietrza - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
23 455 - wtryskiwacze - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
|
|
|
|
|
|
Montaż
|
|
23 483 - przewody paliwowe wtryskiwaczy - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
23 534 - pompa paliwa - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
|
|
Montaż
|
|
23 538 - akumulator paliwa - demontaż i montaż
Demontaż
|
|
Montaż
|
|
23 545 - filtr paliwa - demontaż i montaż
Demontaż
Montaż
|
|
Obroty jałowe: | 900 +/- 25 obr/min |
Poziom CO na obrotach jałowych: | 1,25 +/- 0.2 % |
Minimalne napięcie na złączkach: | 11,5 V |
Wydatek pompy paliwa (minimum): | 930 cm3 na 30 sekund |
| |
Ciśnienie sterujące (silnik zimny) |
|
| |
|
|
| |
Ciśnienie sterujące (silnik gorący) |
|
| |
Z podciśnieniem: | 2,9 +/- 0,2 bar |
Bez podciśnienia: | 3,6 +/- 0,2 bar |
| |
Ciśnienie zasilania: | 5,55 +/- 0,25 bar |
| |
Test szczelności - minimalne ciśnienie szczątkowe |
|
| |
Po 10 minutach: | 1,7 bar |
Po 20 minutach: | 1,5 bar |
| |
Ciśnienie otwarcia wtryskiwacza: | 2,5 do 4,0 bar |
| |
Momenty dokręcania śrub |
|
| |
Śruby mocujące: |
|
| |
Rozdzielacz paliwa: | 32-38 Nm |
Regulator ciśnienia: | 20-25 Nm |
Regulator termiczny: | 7-10 Nm |
Wtryskiwacz rozruchowy: | 7-10 Nm |
Zawór dodatkowego powietrza: | 7-10 Nm |
Airbox: | 7-9 Nm |
| |
Końcówki przewodów paliwowych: |
|
| |
Wlot i wylot z rozdzielacza paliwa: | 18-20 Nm |
Regulator termiczny - wlot (M10): | 11-15Nm |
Regulator termiczny - wylot (M8): | 5-8 Nm |
Przewody wtryskiwaczy, zawór powietrza dodatkowego
|
5-8 Nm |
Pompa, akumulator i filtr paliwa: | 18-20 Nm |
--
Na podstawie "Ford Capri 2.8i - Supplement To Ford Capri '74 Onwards Workshop Manual"
tlumaczenie:
Maciek <vmx1200@wp.pl>,
Michał Konieczny <mk@capri.pl>
opracowanie:
Michał Konieczny <mk@capri.pl>